Voorzitter op vrijdag: "Inzetten op educatieve communicatie, digitalisering en alternatieve geschillenoplossing, daarin valt nog bijzonder veel te winnen"
Over de openingsconferenties in Antwerpen, Gent en Oudenaarde
Onze woordvoerder Sofie Demeyer woont alle openingsconferenties bij en geeft u haar impressies. Na Limburg, Leuven en West-Vlaanderen, is het nu de beurt aan Antwerpen, Gent en Oudenaarde.
Miste u haar eerste verslag? Geen zorgen, u kunt het nog altijd nalezen.
De achtdelige reeks van openingsconferenties bij de Vlaamse balies begon in Thor Genk op 17 september. Ondertussen zijn er al 6 openingsconferenties achter de rug.
Onze woordvoerder Sofie Demeyer deelt met u haar impressies. Zo bent u er toch ook een beetje bij geweest. U vindt hier ook enkele teksten van de redenaars zodat u ze rustig kan doornemen.
Licht en donker
De wandelzaal van het Vlinderpaleis is een gedroomde locatie voor een openingsconferentie. De ruimte baadt in het licht en dat was maar goed ook want het zag er zwart van het volk. Letterlijk! Het was de allereerste openingsconferentie die in een gerechtsgebouw plaatsvond en dus konden alle aanwezige advocaten zonder schroom in toga plaatsnemen.
Openingsredenaar in Antwerpen: Kristof Neefs
Titel: Advocatenmerken
Kristof Neefs heeft wortels in elke afdeling van deze eengemaakte balie: zijn vader is opgegroeid in Antwerpen, Mr. Neefs groeide op in Poederlee, een dorp in het rechtsgebied Turnhout en nu woont hij in Mechelen. Als advocaat legt hij zich toe op het merkenrecht. Het verklaart de inhoud van zijn rede.
Zijn rede bestaat uit 2 delen:
- Wat is de rol van merken voor het beroep van de advocaat en hoe kunnen advocaten hun merk gebruiken om zich als ondernemer te onderscheiden binnen de grenzen van de deontologie?
- Over de titel 'advocaat' en hoe die een keurmerk is en moet blijven
1. Over de rol van het merk voor het beroep
In de jaren negentig werden namen van advocatenkantoren gedomineerd door samenstellingen met het Latijnse IUS. Denk maar aan Eubelius, het kantoor waar voormalig minister van Justitie Koen Geens als advocaat aan verbonden was.
Ook het gebruik van een persoonsnaam is heel gebruikelijk in de advocatuur. Zo eren Schoups en Schuermans al decennia lang hun oprichters.
Een merk moet een kwaliteitslabel zijn, aldus Kristof Neefs en hij voegde er meteen een boodschap aan toe voor de stagiairs: zucht niet te diep als uw stagemeester alles wil nalezen. En voor de stagemeesters: besteed aandacht aan opleiding want elke medewerker is een ambassadeur van uw merk.
Sterke advocatenmerken worden namen als klokken, en handen beven als ze op een briefhoofd verschijnen. Tenminste, dat denken we met zijn allen graag. - Kristof Neefs
2a. Over de titel 'advocaat'
De beroepstitel 'advocaat' is geen merk op zich. Maar de titel is wel een certificeringsmerk. Kristof Neefs verwijst hierbij naar de titel "Deontologie als keurmerk" in het OVB-beleidsplan 2020-2023. Met een sterke deontologie, vindt hij, kan het merk 'advocaat' ook alleen maar sterker worden.
2b. Over het keurmerk en de rol van de Orde van Vlaamse Balies
Tijdens de openingsrede zat OVB-voorzitter Peter Callens op het podium tussen de sprekers en hij zal het geweten hebben. Want Kristof Neefs was scherp voor 2 taken die de OVB op zich neemt:
- de peer review van advocatenkantoren
- de plannen om eventueel een specialisatiecertificaat in te voeren
Waarom hij boudweg zei: "Weg ermee!" leest u hieronder.
Repliek van stafhouder Johan Du Mongh
Of schrijf ik beter: een peer review van de openingsrede? Een peer review die tegelijk slaat en zalft. De stafhouder vindt dat Mr. Neefs het merkenrecht alvast op een bevattelijke wijze verstaanbaar maakte maar hij mist kritische bedenkingen en werkbare alternatieven omtrent het kwaliteitslabel.
De stafhouder noemt de openingsredenaar een liberaal die actieve benadering van cliënteel door advocaten wil laten tolereren en vrije concurrentie wil mogelijk maken omdat dat volgens hem kwalitatief in het voordeel van de rechtzoekende speelt. Maar, zo vraagt de stafhouder zich af: waar is de kwaliteitsbewaking dan?
Stafhouder Du Mongh vindt dat advocaten te allen tijde geloofwaardig moeten zijn, niet alleen in de rechtbanken en in hun publiciteit maar ook in hun communicatie.
Advocaten hebben de verdomde plicht te blijven rechtstaan in tijden waarin de bevolking wordt overspoeld door moeilijk te controleren nieuwsberichten via steeds snellere media die ook de rechterlijke macht proberen te beïnvloeden voor een proces goed en wel kan beginnen. - Johan Du Mongh
Op het einde van zijn betoog gaat stafhouder Du Mongh nog in op de 2 punten van kritiek die de openingsredenaar uitte.
- m.b.t. de peer review ziet de stafhouder een tegenstrijdigheid in de redenering van Mr. Neefs: enerzijds vindt hij dat de Orde het keurmerk 'advocaat' moet waarborgen maar anderzijds vindt hij het niet de taak van de Orde om de nodige kwaliteitscontroles uit te voeren. Al deelt de stafhouder wel de mening van Mr. Neefs dat het huidige systeem van de peer review geen waarborgen biedt voor de kwaliteit van de onderzochte kantoren, hij ziet het meer als een graadmeter voor de professionele werking van de kantoren.
- m.b.t. de plannen om eventueel een specialisatiecertificaat in te voeren is ook de stafhouder een koele minnaar van een reglement op specialisatie. Hij nodigt de openingsredenaar dan ook uit om zijn bedenkingen alvast over te maken aan de verkozen mandatarissen van de Antwerpse balie.
Toespraak van de minister van Justitie
Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne had de intentie om de openingsconferenties van Leuven en West-Vlaanderen bij te wonen maar telkens besliste de actualiteit er anders over. In Antwerpen geraakte hij er wel. Hij mocht de aanwezigen zijn confraters noemen, vond hij, tenslotte was hij toch een tijdlang advocaat geweest in Kortrijk.
Hij lichtte zijn beleid toe en had het onder meer over de herfinanciering van justitie: 250 miljoen euro voor meer personeel bij zetel en parket, een investering van 137 miljoen in de digitalisering van justitie en nog eens 92 miljoen voor de oprichting van 15 detentiehuizen.
Verwacht geen revolutie maar stap voor stap moet justitie de trots krijgen die het verdient. - Vincent Van Quickenborne
Hij beloofde om justitie anders te organiseren: sneller, menselijker en straffer. En dat we hem tegen 2024 mogen afrekenen op die digitalisering met laptops en goede software voor magistraten en wifi in alle rechtbanken. Met Just-on-Web: een uniek portaal waar advocaten hun dossiers kunnen inkijken en converseren met de magistratuur. Met, heel concreet, tegen 1 september de al lang beloofde databank voor vonnissen en arresten. Waarvan akte!
Openingsredenaar in Gent: Serge Van Eeghem
Het moet gezegd: het was met gepaste trots dat ik deze openingsconferentie bijwoonde, die vond namelijk plaats in de Pacificatiezaal van het Gentse stadhuis, nota bene de locatie waar ik exact 25 jaar geleden het ja-woord gaf aan mijn halve trouwboek!
Veelal zijn het jonge, veelbelovende advocaten die de openingsredes houden. In Gent kreeg een gevestigde waarde het woord: Serge Van Eeghem is al 44 jaar advocaat. Toen hij de vraag kreeg om de openingsrede te houden had hij een opwelling van jongerentaal met OMG.
Titel: Vrije tribune van een senior: "Die Gedanken sind Frei"
Voor zijn rede vond Mr. Van Eeghem steun bij een essay van Jean-Paul Van Bendegem, meer bepaald bij de ondertitel ervan: "pleidooi voor de burgerlijk ongehoorzame senior". Als senior wil hij dus gebruik maken van dit recht. Hij waarschuwt dat we geen samenhang of rode draad moeten zoeken in zijn betoog. Een gewaarschuwd man was er in zijn geval terecht twee waard. Hij laat zijn licht schijnen over diverse topics:
- over justitie waar er nog altijd een informatica-achterstand is. Wat baat het volgens hem om stukkenbundels digitaal neer te leggen als magistraten op de zitting systematisch om uitgeprinte versies ervan vragen omdat de digitale versie moeilijk leesbaar is.
- over de peer review waarbij Mr. Van Eeghem betreurt dat het nu alleen een organisatorische peer review is op vrijwillige basis. Hij pleit voor de invoering van een inhoudelijke peer review vanuit het idee dat een goede interne organisatie nog garanties biedt voor een inhoudelijk kwalitatieve dienstverlening
- over de advocatuur en de toegelaten nevenactiviteiten waarbij hij ronduit stelt dat het beroep van advocaat niet gediend werd met deze uitbreiding
Wil ik als cliënt, die op vrijdag op consultatie ga bij mijn advocaat, op zaterdagochtend door diezelfde persoon bediend worden in de bakkerij waar ik mijn koeken ga halen? Zal ik mijn vertrouwen in de deskundigheid van deze advocaat behouden? - Serge Van Eeghem
Tot slot pleit hij voor een radicale hervorming van de OVB naar een OVA, een Orde van Vlaamse Advocaten, vanuit de vaststelling dat er nu er meer en meer bevoegdheden van de lokale balies naar de OVB verschoven zijn en een OVA de betrokkenheid van de individuele advocaat zou stimuleren.
Repliek van stafhouder Marnix Moerman
De repliek van stafhouder Moerman op het beeld dat over de advocatuur geschetst werd bestaat uit een denkoefening. Hij vraagt zich af hoe het komt dat het tweede oudste beroep van de wereld nog op zoek is naar zichzelf. Hij stelt vast dat de FOD Justitie op haar website adviseert om de rechtbank te vermijden door een beroep te doen op een bemiddelaar.
Daarbij stelt hij de stoute vraag hoe hard een advocaat nog in de rechtstaat gelooft als hij het als collaboratief advocaat zichzelf onmogelijk maakt om naar de rechtbank te stappen. Stafhouder Moerman vindt dat bizar, voor advocaten die het er roerend over eens zijn dat ze in een rechtstaat willen leven met gegarandeerde en laagdrempelige toegang tot de rechter.
Het hoeft niet te verwonderen dat een stilaan chronische afbouw van de toegang tot de rechter aanleiding geeft tot een identiteitscrisis van de advocatuur. Diens essentie bestaat er immers in net die toegang te verzekeren. - Marnix Moerman
Voorts heeft stafhouder Moerman het ook over de advocaat-ondernemer die out of the box moet denken en daarmee vooral profilering en promotie in de hand werkt. Hij vraagt zich af of dat out of the box denken maakt dat advocaten het onderscheid tussen advocaat-woordvoerder-mediafiguur en blogger almaar moeilijker maakt.
Over de toegelaten nevenactiviteiten van de advocaat vindt hij dat de slinger misschien wel doorgeslagen is waardoor het wel lijkt alsof de wettelijk beschermde titel van advocaat te grabbel wordt gegooid. Net als de beide hierboven besproken openingsredenaars (nvdr Mr. Neefs en Mr. Van Eeghem) pleit hij voor de afbakening van de perimeter van het beroep van advocaat. Volgens stafhouder Moerman is de OVB te snel geweest met de gevoelige uitbreiding van die perimeter. Hij vraagt om die perimeter dus te herbekijken en hij geeft daarvoor enkele richtlijnen:
- volg de wet
- volg de apothekers
- volg het ministrieel rapport
- volg de rio
In Gent was de minister van Justitie Vincent Van Quickenborne er ook bij, hij was meer dan welkom maar de balie van Gent hield vast aan de traditie en behield het spreekgestoelte voor aan nog actieve advocaten.
Openingsredenaar in Oudenaarde Alain Remue, Cel Vermiste Personen
Normaal gezien vond de openingsconferentie plaats in de Volkszaal van het stadhuis in Oudenaarde. Maar corona stak weer eens een stokje in de wielen. In de Volkszaal zouden er maximaal 100 mensen binnen mogen en dan moesten alle ramen ook nog eens open staan, wat halfweg november niet zo evident is. De balie van Oudenaarde week dan maar uit naar de grotere zaal van Hove van Herpelgem in Kluisbergen. Daarmee deden ze alvast OVB-voorzitter Peter Callens een groot plezier want zijn tante woonde vroeger op die site en hij herinnerde zich dat hij er als kind vaak naar de voorbijvarende boten op de Schelde keek.
De Jonge Balie Oudenaarde koos voor een openingsredenaar die geen advocaat is, meer bepaald voor Alain Remue die al meer dan 25 jaar het diensthoofd is van de Cel Vermiste Personen bij de federale politie. Iedereen die hoorde wie de openingsredenaar werd was het erover eens dat dit een goede keuze was: Alain Remue is een begenadigd spreker, met Oost-Vlaamse roots, met andere woorden: de juiste man op de juiste plaats.
Hij had het over het ontstaan van de Nationale Cel Verdwijningen die pas in 2001 werd omgedoopt tot de Cel Vermiste Personen. Toen in de zomer van 1995 in Grace-Hollogne eerst de kleine meisjes Julie en Mélissa verdwenen en later aan zee de tieners An en Eefje oordeelde de toenmalige minister van Justitie Stefaan De Clerck dat er iets moest gebeuren. Van bij de top van de toenmalige rijkswacht kwam een nota terecht bij kersvers officier Alain Remue.
Mijn overste vroeg: die toestand met die verdwenen kinderen, zou dat niets voor jou zijn? Ik besefte niet waaraan ik begon. Als we vandaag staan waar we nu staan met politie en justitie dan komt dat door Dutroux, niet dankzij Dutroux, want die eer gun ik hem niet. - Alain Remue
Alain Remue had een heel belangrijke boodschap die hij met zijn toehoorders wou delen, namelijk dat hij een groep mensen leerde kennen waarvoor hij mateloos respect heeft: ouders van vermiste kinderen, als er een zaak is die je nooit wil zijn dan is het ouder van een vermist kind.
Het werk van de Cel Vermiste Personen vat hij samen in 2 woorden samen: antwoorden geven. Kunnen zeggen aan de mensen wat er met hun dierbare gebeurd is, zelfs al gaat het om slecht nieuws, is zoveel beter dan geen nieuws te kunnen brengen. als we er in slagen om antwoord te geven, ook al is het slecht nieuws, beter dan niets te kunnen zeggen.
Alain Remue had het over de 3 basisregels van het recherchewerk, basisregels die advocaten ook kunnen toepassen in hun werk:
- regel 1: elke zaak is verschillend: handel nooit routinematig, routine staat gelijk aan onzorgvuldigheid en dat staat gelijk met ellende
- regel 2: tijd is cruciaal
- regel 3: zeg nooit nooit, sluit nooit iets uit: als je aan een zaak begint weet je nooit waar je uitkomt
Repliek van stafhouder Vanessa Van Hoey
Stafhouder Van Hoey zweette peentjes bij de voorbereiding van haar repliek. Alain Remue sprak vanuit zijn buikgevoel, ze had dus geen basistekst waarop ze zich kon baseren voor haar repliek. En dus belandde zijn boek "Zeg nooit nooit" meteen op haar nachtkastje en besteedde ze een heel weekend aan het bingewatchen van de vierdelige Een-documentaire waarin Fatma Taspinar de Cel Vermiste Personen volgde.
Daaruit leerde ze dat de Cel Vermiste Personen, een aparte cel die zich alleen met vermiste personen bezighoudt, heel lang uniek is geweest en dat Alain Remue wereldwijd een autoriteit geworden is op het gebied van opsporing van vermiste mensen.
Ook het Vlaamse balielandschap maakte grote veranderingen door, aldus stafhouder Van Hoey, met fusies van de balies in Limburg, West-Vlaanderen en Antwerpen. In Oost-Vlaanderen zijn er nog altijd 3 afzonderlijke entiteiten al klinkt de roep tot een Oost-Vlaamse balie opnieuw luid en duidelijk. Oudenaarde is voorstander van een schaalvergroting en ziet er een meerwaarde in voor de Oudenaardse advocaten omdat samenwerken loont, dat toont ook Alain Remue aan. Zijn gecentraliseerd team kan rekenen op meer mensen en middelen.
Oudenaarde heeft de kleinste maar de gezelligste balie van Vlaanderen, aldus de stafhouder die het door dik en dun verdedigt dat alle leden van de Oudenaardse balie zeggenschap hebben over de beslissing over een eventuele fusie. Al wordt die consequente houding niet altijd geapprecieerd en leidt die vaak tot kritiek.
Uit de samenstelling van het podium, met een vrouwelijke voorzitter van de Jonge Balie en een vrouw als stafhouder, blijkt meteen de vervrouwelijk van de advocatuur, aldus de stafhouder. In haar eerste jaar als voorzitter van de Jonge Balie, in 2002, was ze nog de enige vrouw, omringd door 10 mannelijke bestuursleden.
Waarna ze afrondde door te verwijzen naar een onderzoek van Olga Missioura, een communicatiespecialiste van de Universiteit Tilburg:
Een vrouwelijke advocaat komt na 700 woorden tot de kern van de zaak, haar mannelijke confrater heeft er zowat 2500 woorden voor nodig, hoog tijd dus om af te ronden. - Vanessa Van Hoey
Toespraak van de minister van Justitie
Hij begon met een compliment aan het adres van openingsredenaar Alain Remue: dat hij het niet alleen goed kan uitleggen maar dat hij ook doet wat hij zegt. Dat ondervond hij persoonlijk, 4 jaar geleden, toen zijn bejaarde vader plots verdween en door het team van Alain Remue stap voor stap, aan de hand van camerabeelden, levend en wel teruggevonden werd in Deinze.
Ik leerde toen dat er bij justitie veel talent aanwezig is, als de hele justitie even bekwaam zou zijn als u en uw team dan zou er geen justitie meer nodig zijn. - Vincent Van Quickenborne
Waarna de minister ook hier de 3 pijlers van zijn beleid toelichtte: SMS, Sneller, Menselijker, Straffer. Bij de S van Sneller verwees hij meteen naar het opiniestuk van OVB-voorzitter Callens in De Morgen, over het Brusselse hof van beroep dat pas in 2033 een fiscale zaak zal behandelen die nu werd ingeleid. Voorzitter Callens onderbrak de minister kort om hem te corrigeren: het is al 2034 geworden ondertussen!
Dat moet dus beter, aldus de minister van Justitie. Maar, voegde hij er aan toe, de grootste uitdaging is om mensen te vinden, justitie vindt te weinig mensen en dus richtte hij meteen een warme oproep tot de aanwezige advocaten: "Zoek een job bij de magistratuur, wij zorgen ervoor dat uw arbeidsomstandigheden verbeteren." Het moet gezegd, het werd op licht hoongelach onthaald.
De minister haastte zich om er aan toe te voegen dat er, naast het team van Alain Remue, nog wel zaken zijn die goed werken bij justitie. Het innen van verkeersboetes bijvoorbeeld. Sinds de betalingen en betwistingen nu ook digitaal kunnen wordt 93% van de boetes betaald. Bij penale boetes (die door de rechtbank worden uitgesproken) wordt maar 30% betaald. Dat komt omdat die boetes via Financiën geïnd worden en dat is een te complexe procedure, aldus de minister. Hij wil er komaf mee maken vanuit het besef dat boetes die niet geïnd worden voor een gevoel van straffeloosheid zorgen.
Ook interessant
Waag uw kans op de Scriptieprijs en win €2.500!
Heeft u het afgelopen jaar uw hart en ziel gewijd aan uw bachelor- of masterproef? Was uw scriptie gericht op de advocatuur, of heeft u uitgebreid onderzoek gedaan naar de organisatie en werking van justitie? Dan bieden wij u nu de unieke kans om uw inspanningen te laten belonen! Wij nodigen u graag uit om deel te nemen aan de prestigieuze Scriptieprijs, een onderscheiding die een brug slaat tussen de wereld van de advocaten en ambitieuze studenten zoals u.
Verslag algemene vergadering juni 2024
In een videoverslag vertelt bestuurder Els Koninckx u wat er besproken en beslist werd op de algemene vergadering van 26 juni 2024.