Rechtspraak-advocatuur Het recht op hoger beroep van de schuld­be­mid­de­laar inzake de begroting van zijn ereloon

 Immers, wanneer de rechter de honoraria vaststelt overeenkomstig art. 1675/19, §3 Ger.W. is geen hoger beroep mogelijk, terwijl dit wel zo is wanneer de honoraria worden vastgesteld binnen een gerechtelijke aanzuiveringsregeling (art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W.). Volgens deze twee laatste bepalingen kan tegen de beslissing van de rechter door alle partijen bij de bemiddeling hoger beroep worden aangetekend, en gebeurlijk zelfs door de schuldbemiddelaar wanneer hij door de partijen bij de bemiddeling in hoger beroep wordt gedaagd en daar als volwaardige procespartij zou worden erkend, in welk geval hij dan incidenteel beroep kan aantekenen. Dat laatste punt was volgens de verwijzingsrechter betwist, zie hierna.

Het verschil tussen, enerzijds, de bepaling van de erelonen overeenkomstig art. 1675/19, §3 Ger.W. en, anderzijds, de bepaling van de erelonen volgens art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W. houdt verband met het tijdstip waarop die erelonen worden bepaald. Art. 1675/19, §3 Ger.W. heeft een algemene draagwijdte, dus kan het in elke stand van de schuldbemiddeling worden toegepast, dus ook na de aanneming van de gerechtelijke aanzuiveringsregeling. De art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W. hebben daarentegen betrekking op de vaststelling van die bedragen bij de beslissing tot aanneming van de gerechtelijke aanzuiveringsregeling zelf.

Het Grondwettelijk Hof meende dat daardoor de wetgever een objectief onderscheid heeft gemaakt, namelijk de fase van de procedure waarin de erelonen worden vastgesteld (B.5). Op zichzelf beschouwd meende het Grondwettelijk Hof dat de wetgever derhalve vermocht een bijzondere regeling te maken voor de procedure bedoeld in art. 1675/19, §3 Ger.W. en daar geen hoger beroep mogelijk te maken (B. 8). Het Grondwettelijk Hof besloot dan ook dat de afwezigheid van beroepsmogelijkheid in art. 1675/19, §3 Ger.W. de Grondwet niet schendt.

Vervolgens moest het Grondwettelijk Hof zich over de vraag buigen of het feit dat de schuldbemiddelaar volgens een bepaalde interpretatie geen hoger beroep zou kunnen instellen op het vlak van zijn erelonen in het raam van de art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W., de Grondwet schendt of niet.

Het Grondwettelijk Hof stelt vast dat de erelonen van de schuldbemiddelaar die in de fase van de gerechtelijke aanzuivering volgens de art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W. werden begroot wel bepalend zijn voor het oordeel van de rechter in graad van beroep. Immers, door de devolutieve werking van het hoger beroep zal de rechter sowieso ook eventuele betwistingen betreffende de erelonen moeten beslechten, ook als die voor het eerst in graad van beroep rijzen, terwijl het oordeel van de rechter op het vlak van de erelonen zelf, omdat die ten laste van de schuldenaar komen en die bij voorrang moeten worden betaald, vanzelfsprekend gevolg heeft voor de maatregelen die de rechter vermag te nemen. Dit laatste is logisch. Als de schuldenaar, meer, dan wel minder erelonen moet betalen, zullen zijn verbintenissen ten aanzien van de schuldeisers kleiner, respectievelijk groter kunnen zijn. Dus, wanneer er hoger beroep wordt ingesteld in de procedure bedoeld in de art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W., dan maken de erelonen van de schuldbemiddelaar een deel van het debat uit.

Het Grondwettelijk Hof merkt op dat de verwijzingsrechter er van uitging dat bij een hoger beroep in de fase van de gerechtelijke aanzuivering volgens de art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W. de schuldbemiddelaar sowieso geen gedaagde in hoger beroep kan zijn (en bijgevolg geen incidenteel hoger beroep kan instellen). Volgens de verwijzingsrechter is dit zo omdat hoofdberoep alleen maar kan worden gericht tegen een partij die in eerste aanleg tegenover de appellant stond. Dat is, wat de schuldbemiddelaar betreft, niet zo. De schuldbemiddelaar is in de schuldbemiddeling geen (tegen)partij. Aldus wordt de schuldbemiddelaar ook geen geïntimeerde op hoofdberoep en a fortiori kan hij in die interpretatie ook geen appellant op incidenteel beroep worden.

In die laatste interpretatie meent het Grondwettelijk Hof dat er een probleem is. Als de schuldbemiddelaar geen (incidenteel) hoger beroep kan instellen in de procedure bedoeld in de art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W., ligt volgens het Hof een discriminatie voor (B.10.1., B.10.2. en B.10.3.): het gegeven dat de schuldbemiddelaar geen geïntimeerde partij zou kunnen zijn, volstaat op zich niet om te verantwoorden dat hij het bedrag van zijn erelonen, emolumenten en kosten niet kan betwisten voor de rechter in hoger beroep, terwijl die laatste zich moet uitspreken over het geschil in zijn geheel gelet op het devolutieve karakter van het hoger beroep.

Het Hof biedt evenwel ook een andere interpretatie aan. Het Hof verwijst naar een arrest van het Hof van Cassatie van 4 september 2003 (A.C., 2003, nr. 414) waarin werd geoordeeld dat de beroepsprocedure maar regelmatig is wanneer de schuldbemiddelaar daarin werd betrokken. Het Grondwettelijk Hof maakt daarvan dat door de ontvankelijkheid van het hoger beroep ondergeschikt te maken aan het betrekken, door de appellant, van de schuldbemiddelaar in de zaak, dat noodzakelijkerwijs van de schuldbemiddelaar een partij in het geding maakt (B.11.2., in fine). In dat geval meent het Hof dat de schuldbemiddelaar net zoals de schuldenaar de uitspraak op het vlak van de erelonen wel kan betwisten en dat in dat geval geen discriminatie voorligt.

Samengevat:

• de afwezigheid aan hoger beroep in het raam van art. 1675/19, §3 Ger.W. schendt de Grondwet niet;
• in de interpretatie dat de schuldbemiddelaar geen hoger beroep kan instellen op het vlak van zijn erelonen in de procedure bedoeld in de art. 1675/12 en 1675/13 Ger.W., schendt de Grondwet wel.