Voorzitter op vrijdag: "Inzetten op educatieve communicatie, digitalisering en alternatieve geschillenoplossing, daarin valt nog bijzonder veel te winnen"
Tenuitvoerlegging korte vrijheidsstraffen opnieuw uitgesteld
De inwerkingtreding van de bepalingen inzake de strafuitvoering voor vrijheidsstraffen onder de drie jaar werd opnieuw uitgesteld. Dit keer naar 1 december 2021. De OVB blijft zich vragen stellen bij de haalbaarheid van de wet. Nu al slapen er volgens recente cijfers 148 gedetineerden op de grond.
Corona als spelbreker?
“Beter laat dan nooit”, moet de wetgever gedacht hebben toen ze met de wet van 5 mei 2019 enkele wijzigingen doorvoerde aan de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie. Na meer dan 13 jaar uitstel wou de wetgever eindelijk effectieve uitwerking geven aan de procedure voor de strafuitvoeringsrechter voor vrijheidsstraffen van drie jaar of minder. Ook kortveroordeelden zouden effectief gestraft worden.
De gewijzigde bepalingen, die de procedure voor de strafuitvoeringsrechter grotendeels schriftelijk maken, moesten ten laatste op 1 oktober 2020 in werking treden. De grote impact van de pandemie op de voorbereidingen en het effect van de corona-strafuitvoeringsmaatregelen op de in- en uitstroom van de gevangenissen noopten de wetgever in de coronapotpourriwet van 31 juli 2020 tot uitstel van de inwerkingtreding tot 1 april 2021. Het is geen verrassing dat de wetgever opnieuw moet uitstellen, dit keer tot 1 december 2021.
Betwiste haalbaarheid
De OVB heeft steeds toegejuicht dat de wet eindelijk volledige uitwerking zou krijgen, waardoor de bevoegdheid over kortveroordeelden bij de strafuitvoeringsrechter ligt en de strafuitvoering niet langer bepaald wordt bij omzendbrieven van de uitvoerende macht. Bovendien bestrijdt de maatregel het neveneffect dat rechters kunstmatig zwaardere straffen uitspreken om zeker te zijn van een periode van vrijheidsberoving.
Maar ook voor de coronacrisis stelden we ons al ernstige vragen bij de haalbaarheid van de wet wat betreft de capaciteit van de gevangenissen, praktische organisatie en bijbehorende financiering. Vandaag zijn er 1.000 gevangenen meer dan beschikbare plaatsen. Volgens recente cijfers slapen er intussen al 148 gedetineerden op de grond. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne verklaarde recent dat de uitvoering van de wet naar schatting zo’n 500 extra plaatsen nodig maakt, en kijkt daarvoor gedeeltelijk naar de nieuwe gevangenis in Haren en de detentiehuizen.
Toch zullen we nog meer middelen en capaciteit moeten voorzien. Na de coronamaatregelen moeten diegenen met een onderbroken strafuitvoering naar de gevangenis om hun strafrestant uit te zitten. Het blijft dus nog lang een grote uitdaging om voor iedere veroordeelde een humane detentie te voorzien.
Ook interessant
Nieuwe regels voor plaatsvervangende rechters: voorrecht van rechtsmacht vervalt
De Digitaliseringswet II heft vanaf 28 november 2024 het voorrecht van rechtsmacht op voor plaatsvervangende rechters, rechters in ondernemingszaken en lekenrechters.
Verlengd penitentiair verlof uitgebreid
Om de overbevolking te doen dalen en de omstandigheden in de gevangenissen te verbeteren, is het plafond van de uitgesloten strafmaat voor verlengd penitentiair verlof categorie A opgetrokken van meer dan 10 jaar naar meer dan 15 jaar.