Opluchting en blijdschap bij eerste ope­nings­re­des

Al 3 keer klonk er bij het begin van de openingsrede opluchting en oprechte blijdschap bij de sprekers. Dat het zo'n deugd doet om weer live te spreken voor een publiek, dat we elkaar weer fysiek kunnen ontmoeten en niet vanachter een of ander scherm.

Meester, gij begint weer... Over de verhouding tussen magistratuur en advocatuur

Philip Daeninck beseft dat het onderwerp van zijn betoog, nl. de professionele relatie tussen magistratuur en advocatuur, nogal delicaat is. Mr. Daeninck is een strafpleiter en preciseert dat hij zijn hele discours dan ook vanuit een strafrechtelijke invalshoek benadert.

"Meester, hij begint weer." geeft volgens hem het gevoelen weer dat de magistratuur alsmaar minder bereid is om te luisteren naar wat de advocaat te vertellen heeft.

Hij kaart twee oorzaken aan:

1. Antigoon
2. de verwachtingen van de bevolking ten aanzien van het strafrecht

1. Antigoon

Magistraten onthalen het meestal niet op gejuich als advocaten procedurele argumenten aanhalen. Vandaar de titel "Meester, gij begint weer." Toch kunnen advocaten niet anders dan vormfouten opwerpen als ze aanwezig zijn. Dat is een kerntaak van de advocaat.

2. De verwachtingen van de bevolking ten aanzien van het strafrecht

Als er iets foutloopt in de samenleving moet het strafrecht het oplossen. Maar zelfs een strafpleiter als Mr. Daeninck verwacht niet dat het strafrecht alles kan oplossen. Als de verwachtingen van de bevolking te hoog gespannen zijn dreigt het gevaar dat justitie van alles de schuld krijgt.

Maar Philip Daeninck oppert enkele suggesties voor een betere verhouding tussen magistratuur en advocatuur:

• interactiever met elkaar omgaan, op een hoffelijke manier
• de moed hebben om de publieke opinie correct te informeren: hij roept de magistratuur op om uit te leggen hoe het strafrecht werkt, de magistratuur is daar veel beter voor geplaatst dan de advocatuur want aan advocaten kleeft toch steeds dat etiket van partijdigheid

Stafhouder Vanderputte feliciteerde Mr. Daeninck met zijn gedurfde en originele stellingen. Hij is het volmondig eens met Philip Daeninck over het onrechtmatig verkregen bewijs. Ook hij vindt dat het pijnpunt in deze discussie bij de wetgever ligt. Als een wet de nietigheid van een procedure voorziet naar aanleiding van een bepaalde procedurefout kan de advocaat niet anders dat die fout op te werpen.

In vertrouwelijke gesprekken die hij als stafhouder vaak met advocaten heeft stelt de stafhouder vast dat veel advocaten zich niet gerespecteerd voelen in de relatie met de magistratuur.

Stafhouder Vanderputte geeft zowel advocaten als magistraten een aantal tips om de relatie tussen beiden te verbeteren

In Genk eindigde de plechtigheid met het Limburgs volkslied, godbetert! Respect, het werd uit volle borst, met de hand op het hart, meegezongen door alle Limburgse advocaten.

Tijdens de openingsconferentie van de balie van Leuven is het vreemd genoeg geen advocaat die de openingsrede geeft. Die eer kwam toe aan minister van Justitie Vincent Van Quickenborne. Helaas was hij verhinderd en was het zijn adjunct-kabinetschef Paul Van Tigchelt die de honneurs moest waarnemen. Hij begon zijn toespraak wel met een korte digitale boodschap van de minister.

En daar gaat zijn adjunct-kabinetschef dan wat dieper op in tijdens zijn openingsrede: justitie moet sneller gaan om effectiever te worden, zegt hij.

Voorts blikt hij al even vooruit op 1 december want dan start het systeem van de uitvoering van alle gevangenisstraffen. Met gevangenissen die nu al overvol zitten is het met klamme handen dat ze dit project aanpakken, zegt Van Tigchelt, maar het moet, want straffen die niet worden uitgevoerd ondermijnen de geloofwaardigheid van justitie. Tegelijk werken ze aan een zinvolle detentie zodat een gevangenisstraf ervoor zorgt dat iemand beter uit de gevangenis komt. Vanuit het besef dat de recidivecijfers nu schrikbarend hoog zijn en dat justitie daar iets kan en moet aan doen.

Een stafhouder beleeft op de openingsconferentie van zijn balie zijn jaarlijkse five minutes of fame, aldus Tim Opdebeeck. Hij duikt meteen in een persoonlijke herinnering uit 2013, toen hij met Advocaten Zonder Grenzen de gevangenis van Gitega in Centraal-Burundi bezocht. Het maakte een andere advocaat van hem. Hij bekijkt justitie met meer zin voor relativiteit. Gesmeerd lopende rechtbanken, performante administratie daarrond, transparantie, rechtsbescherming en perfect sluitende wetgeving, we vinden dat allemaal vanzelfsprekend en we kankeren op het gebrekkig realiseren ervan. In Gitega is er niets van dat alles.

Stafhouder Opdebeeck staat dan even stil bij de 3 magische letters van de minister: SMS. S: sneller - M: menselijker - S: straffer

Een snellere Justitie: de burger verwacht een gerechtelijk apparaat dat snel reageert. Waarbij hij verwijst naar de tenenkrullende achterstand bij het hof van beroep in Brussel. Zaken die advocaten niet meer uitgelegd krijgen aan hun cliënten.

Over de beloofde komst van 1400 diverse nieuwe krachten bij justitie zegt stafhouder Opdebeeck: meer capaciteit is absoluut nodig. Het lijkt hem onontbeerlijk dat de extra budgetten grotendeels naar gekwalificeerde extra mankracht gaan, in alle segmenten van justitie: staande en zetelende magistratuur, opsporingsapparaat, justitiehuizen, penitentiaire instellingen, noem maar op.

Bij straffere justitie hekelt stafhouder Opdebeeck de steekvlampolitiek: een incident dat de publieke opinie beroert noopt onmiddellijk tot lik-op-stukinterventie en zwaardere straffen van de wetgever.

Meiske, zij je gij ook advocaat? (in het lokale dialect uit te spreken als: Mejske, ziej gie oak avocoat?)

De vierde openingsrede van de gefuseerde balie van West-Vlaanderen vond op 8 oktober plaats in de theaterzaal van... Plopsaland in De Panne. Het is de eerste keer dat een vrouw de openingsrede voor de balie van West-Vlaanderen uitspreekt, Sarah Leysen is overigens de enige vrouwelijke openingsredenaar in de hele reeks.

Mr. Leysen ziet een aantal oplossingen:

• binnen de OVB: volgens Mr. Leysen is het tijd voor quota aan de balie, positieve discriminatie tot de cijfers in evenwicht komen
• binnen de balie: er zijn nauwelijks cijfers bekend over de uitstroom van vrouwen: stel vragenlijsten op zodat bekend raakt wat de balie kan doen, wat het kantoor kan doen om goede krachten te houden
• bij de kantoren: een tussenniveau met vrouwen ontbreekt, er is nood aan vrouwelijke rolmodellen als mentors en dan niet alleen voor de stagiairs

Stafhouder Crivits haastte zich alvast om uit te leggen dat zijn kantoor het alvast goed doet: bij de advocaten is twee derde een vrouw en 70% van alle personeel is vrouw.

Zijn repliek was opgebouwd rond de titels Woke, Wally, Mega Mindy en K2 zoekt K3 (tja, we zaten nu eenmaal in Plopsaland, nietwaar?).

Hoe komt een vrouw volgens stafhouder Crivits aan de top binnen de balie? Door te beginnen aan de conferentie van de jonge balie. Hij toonde een foto van de 4 afdelingen van de West-Vlaamse balie, de vrouwelijke overmacht was overduidelijk.

Stafhouder Crivits geeft de vrouwen als tip: gebruik jullie overmacht, jullie hebben topkantoren niet nodig om te worden wat je wil. Richt zelf een kantoor op waar advocaten een goede regeling hebben voor ziekte en arbeid. Waarna hij er aan toe voegde: maar haal er toch ook wat mannen bij in dat kantoor, een goede mix van mannen en vrouwen is nodig.

De stafhouder betreurde het dat West-Vlaanderen geen volkslied kon aanheffen om de doodeenvoudige reden dat ze er geen hebben. Hij eindigde dan maar geheel in de stijl van Plopsaland met:

Uit naam van minister van Justitie Van Quickenborne nam zijn kabinetschef, Mathilde Steenbergen, ook nog even het woord. Zij lichtte de beleidsplannen toe waarmee de minister justitie sneller, menselijker en straffer wil maken.