Voorzitter op vrijdag: "Inzetten op educatieve communicatie, digitalisering en alternatieve geschillenoplossing, daarin valt nog bijzonder veel te winnen"
Jaarverslag Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen Jaarverslag bevestigt (nog maar eens) overbevolking van gevangenissen
De Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen heeft haar jaarverslag gepubliceerd. Geheel in de lijn van de verwachtingen illustreert het verslag de problematische overbevolking van de gevangenissen, die tot allerhande onwaardige materiële omstandigheden leidt en daarmee ook tot mensenrechtenschendingen.
Overbevolking is meer dan enkel populatie
De overbevolkingsgraad in de Belgische gevangenissen heeft in 2022 een recordhoogte bereikt: 17%. Dat heeft gevolgen: een stevig aandeel grondslapers, minder privacy, een groeiende onveiligheid, een gebrek aan hygiëne, minder mogelijkheden buiten de cel (bv. tijd in de buitenlucht), minder toegang tot bezoeken en medische zorgen, minder re-integratiemogelijkheden (wat dan weer een vicieuze cirkel creëert), enz. Kortom, de overbevolking heeft (meer dan ooit) invloed op alle aspecten van het dagelijkse leven in de gevangenis.
Beklagrecht
Sinds twee jaar bestaat er een beklagrecht voor gedetineerden. Met klachten tegen beslissingen van de gevangenisdirectie kunnen zij (of hun advocaten) bij de klachtencommissie terecht. Uitspraak van deze commissie en sommige beslissingen van de directeur-generaal kunnen betwist worden bij de beroepscommissies.
Het beklagrecht wint duidelijk aan populariteit. Het afgelopen jaar werden er beduidend meer dossiers geopend. Het CTRG waarschuwt evenwel dat de bereidheid van de directies om aan het beklagrecht mee te werken, lijkt te slinken.
Het CTRG heeft een tip voor de advocatuur. Veel beroepen tegen (over)plaatsing worden nu namelijk niet-ontvankelijk bevonden. Het is belangrijk dat de advocaat bij een dergelijke beslissing van de directie detentiebeheer eerst bij de directeur-generaal een bezwaar indient. Alleen na uitputting van dit administratief beroep kan een beroep tegen de beslissing (van de directeur-generaal over het bezwaar) worden ingesteld bij de beroepscommissie.
De tanker moet keren, maar zigzagt vooral
We erkennen dat het niet eenvoudig is om deze problematiek op te lossen, maar de vele tegenstrijdigheden in het verhaal helpen niet. De criminaliteitscijfers zijn de laagste in jaren, maar de overbevolking is nog nooit zo hoog geweest. Het ontwerp van nieuw Strafwetboek beoogt vrijheidsbenemende straffen uit de categorie van de lichtste misdrijven te weren, maar de strafmaten zijn de afgelopen jaren net verzwaard voor allerhande misdrijven. De korte gevangenisstraffen moeten eindelijk worden uitgevoerd, maar de uitrol van de detentiehuizen laat op zich wachten. De voorlopige hechtenis is één van de belangrijkste factoren voor de overbevolking, maar alternatieven worden zelden toegepast. Enzovoort …
We laten in het midden of gevangenissen mensen tot betere burgers maakt, maar de overbevolking en de bijhorende mensonterende leefomstandigheden waarin veel gevangenen moeten leven dragen er zeker niet aan bij.
Ook interessant
Nieuwe regels voor plaatsvervangende rechters: voorrecht van rechtsmacht vervalt
De Digitaliseringswet II heft vanaf 28 november 2024 het voorrecht van rechtsmacht op voor plaatsvervangende rechters, rechters in ondernemingszaken en lekenrechters.
Verlengd penitentiair verlof uitgebreid
Om de overbevolking te doen dalen en de omstandigheden in de gevangenissen te verbeteren, is het plafond van de uitgesloten strafmaat voor verlengd penitentiair verlof categorie A opgetrokken van meer dan 10 jaar naar meer dan 15 jaar.