Incest als af­zon­der­lijk misdrijf of als verzwarende om­stan­dig­heid?

Het Belgische Strafwetboek vermeldt incest niet als een afzonderlijk misdrijf, enkel als een verzwarende omstandigheid. Het onderhavige wetsvoorstel (DOC55-1778/001) wil daar verandering in brengen door het incestmisdrijf in een nieuw artikel 377/1 Sw. in te schrijven. Het introduceert eveneens een nieuwe, uitgebreidere definitie van het begrip “toestemming voor een seksuele handeling”.

De Kamercommissie Justitie verzocht de OVB om een advies. Hoewel we de strafrechtelijke kwalificatie van incest en de strafmaat die daarbij hoort veeleer een opportuniteitskwestie vinden die de wetgever moet beslechten, menen we dat deze specifieke vraag beter ineens wordt meegenomen en besproken in het kader van het voorontwerp van wet tot hervorming van het seksueel strafrecht.

Dat voorontwerp werd op 2 april 2021 door de ministerraad goedgekeurd maar is nog niet ingediend in de Kamer. Wel is reeds geweten dat het incest niet als afzonderlijk strafbaar feit zou instellen, maar dat het de maximumstraf voor verzwarende omstandigheden wel zou optrekken met minimaal vijf jaar.

We denken dat die tegenstrijdige visies een parlementair debat verdienen in het licht van de algemene hervorming van het seksueel strafrecht.

Ten slotte steunen we alvast wel de nieuwe, strengere definitie die in beide documenten aan het begrip toestemming wordt gegeven en de centrale plaats die eraan toebedeeld wordt.

Er staan vier aspecten centraal:

1. Toestemming veronderstelt dat deze uit vrije wil is gegeven
2. Dit wordt beoordeeld in het licht van de omstandigheden van de zaak
3. Het gebrek aan verweer houdt nooit in dat automatisch toestemming werd gegeven
4. De toestemming kan op elk ogenblik voor of tijdens de seksuele handeling worden ingetrokken