Het favoriete arrest van het Hof van Justitie van Luc Gyselen

Het Bosman arrest van 15 december 1995 is eigenlijk geen grensverleggend arrest, maar in een “pop-poll” zal het arrest bij de sportieve Europese burger ongetwijfeld beter scoren dan Van Gend en Loos, Francovich en andere “monumenten”. Dat ligt paradoxaal genoeg vooral aan het feit dat de Europese Commissie dit arrest meteen heeft aangegrepen om UEFA te dwingen het toenmalige voetbaltransfersysteem aan de kant te schuiven op grond van het mededingingsrecht (toen Art. 85 EEG Verdrag), dus niet het recht op vrij verkeer van werknemers (toen Art. 48 EEG Verdrag) waarover het Bosman arrest toch bijna uitsluitend ging.

In zijn arrest had het Hof slechts één schamele overweging (n° 138) gewijd aan het mededingingsrecht. Die kwam er op neer dat niet hoefde onderzocht te worden of het UEFA transfersysteem in strijd was met de mededingingsregels omdat er voor dat systeem in elk geval geen rechtvaardigingsgrond was onder Art. 48 (3). Nauwelijks een maand later liet de Commissie – met Commissaris voor Mededinging Karel Van Miert op kop – UEFA weten dat haar transfersysteem niet hoefde te rekenen op een vrijstelling op grond van Art. 85 (3) en daarmee was de kous af.

Daar valt juridisch wel één en ander op aan te merken. De Commissie heeft toen namelijk niet de moeite genomen om te bewijzen op welke manier het UEFA transfersysteem de mededinging tussen clubs beperkte in de zin van Art. 85 (1) en, naar vaste rechtspraak, is de rechtvaardigingsvraag onder Art. 85 (3) pas aan de orde als dat bewijs is geleverd. Kortom, een populair arrest waarop de Commissie een megafoon heeft geplaatst, maar met een fluittoon.

Om het Hof van Justitie te vieren selecteerde Frank Wijckmans van contrast, samen met zijn teamleden van de Europese en mededingingsrechtelijke praktijk, na veel wikken en wegen de vijf belangrijkste arresten uit zovele jaren rechtspraktijk:

1. Het Bosman arrest door de combinatie van het diepmenselijke verhaal met de ingrijpende gevolgen voor de toch wel zeer populaire voetbalwereld
2. Het Van Gend & Loos arrest omdat het Hof het Europees recht veel dichter bij de Europese burger heeft gebracht
3. Het Dassonville arrest, maar het had evengoed Cassis de Dijon kunnen zijn
4. Het Francovich arrest dat de lidstaten heeft wakker geschud om werk te maken van de omzetting van Europese richtlijnen
5. Het Skanska arrest omdat dit een mooi voorbeeld is van hoe, via de rechtspraak, de publiekrechtelijke handhavingslogica wordt doorgetrokken naar het privaat recht