Hervorming van het seksueel strafrecht doorgelicht

Het onderhavige wetsontwerp (DOC 55-2141) beoogt de modernisering van het seksueel strafrecht dat door de vele wijzigingen in de loop der jaren erg fragmentarisch en inconsistent is geworden. Het is een grotendeels identieke versie van een hoofdstuk dat gepland was voor het nieuw Strafwetboek, maar met voorrang in het huidige Strafwetboek zal worden ingevoerd. We hopen dat dit niet betekent dat de broodnodige hervorming van het volledige straf- en strafprocesrecht nog langer op zich laat wachten.

Ten eerste achten we de striktere herdefiniëring van het begrip toestemming voor het seksueel zelfbeschikkingsrecht een belangrijke evolutie, maar vinden we dat de limitatieve opsomming van oorzaken die de vrije wil aantasten de deur net openzet voor discussies.

We zien ook de meerwaarde om te werken met 5 basismisdrijven gevolgd door verzwarende misdrijven die telkens ieder (relevant) basismisdrijf met de aangepaste strafmaat overloopt, maar de uitwerking laat te wensen over. Dat is zo met betrekking tot de disproportionaliteit van de strafmaten, die duidelijk niet op elkaar afgestemd zijn. Het is niet logisch dat iemand die een naakte persoon begluurt omdat die een vermeende band zou hebben met een persoon ten aanzien van wie de dader vijandigheid koestert wegens politieke overtuiging, een even zware straf zou kunnen krijgen als een verkrachter.

Er zijn verschillende elementen die te wensen overlaten, waarbij er nood is aan verdere verduidelijking of een andere formulering. Zo zou men kunnen stellen dat de verspreiding van seksueel getinte beelden geen seksuele handeling op zich is. Voorts zijn ook niet alle basismisdrijven relevant in het kader van incest en stellen we ons de vraag waarom zwangerschap een verzwarende omstandigheid zou moeten zijn bij voyeurisme. Nog bij voyeurisme stellen we vast dat ook foto’s van personen die gesluierd door het leven wensen te gaan maar het haar hebben ontbloot, onder de strafbaarstelling kunnen vallen door de definitie van “ontblote persoon”. En waarop doelt de wetgever precies met primaire seksuele doeleinden en de introductie van het begrip perfide?

Deze en andere aspecten maken een grondige evaluatie van heel wat artikelen noodzakelijk. In ons advies doen we alvast concrete voorstellen om aan deze tekortkomingen tegemoet te komen en hebben we verschillende artikelen geherformuleerd.

Andere problematische aspecten die in ons advies aan bod komen zijn de nieuwe discriminatiegronden die voorlopig enkel in het seksueel strafrecht zouden gelden, de verzwarende factoren zonder directe strafverhoging waar de rechter desalniettemin “rekening mee moet houden” en de afschaffing van de gerechtelijke antecedenten als negatieve vereiste voor probatie-uitstel. Het zijn slechts enkele van onze opmerkingen bij dit belangrijke wetsontwerp, die we ook aangekaart hebben in de kamercommissie Justitie.