Voorzitter op vrijdag: "Inzetten op educatieve communicatie, digitalisering en alternatieve geschillenoplossing, daarin valt nog bijzonder veel te winnen"
Standpunt verlenging arrestatietermijn zonder rechterlijke controle
In het kader van de terreurmaatregelen die de regering vooropstelt, werd voorgesteld de arrestatietermijn voor terrorismemisdrijven te verlengen tot 72 uur. De OVB erkent dat de terreurdreiging in bepaalde gevallen uitzonderlijke maatregelen kunnen rechtvaardigen, maar wijst niettemin op de permanente bescherming van onze fundamentele rechten en vrijheden.
De OVB is geen voorstander van een abstracte verlenging van de arrestatietermijn in artikel 12 van de Grondwet, zeker niet tot 72 uur. Zij ziet meer heil in een betere toepassing van de mogelijkheid voor de onderzoeksrechter om de arrestatie met 24 uur te verlengen (art. 15bis wet op de voorlopige hechtenis). In ondergeschikte orde roept zij op om het uitzonderlijk karakter van een eventuele verlenging tot 72 uur maximaal te garanderen.
De OVB stelt dat een arrestatie een dermate ingrijpende inbreuk op de persoonlijk vrijheid van betrokkenen is dat zij steeds de uitzondering moet blijven en gepaard moet gaan met voldoende waarborgen en controlemechanismen. Zonder te willen twijfelen aan het gegeven dat politie en parket niet lichtzinnig besluiten tot vrijheidsberoving, benadrukt de OVB dat een onafhankelijke rechterlijke controle een cruciale waarborg is voor de – vermoed onschuldige – verdachte. Die controle moet zo snel mogelijk na de vrijheidsberoving gebeuren. Een belangrijk aspect van het rechterlijk toezicht is te vermijden dat een verdachte al te willekeurig van zijn vrijheid wordt beroofd of door de arrestatie op zich onder druk zou worden gezet door de politie om (oprechte of valse) bekentenissen af te leggen.
Indien nodig kan de onderzoeksrechter trouwens gebruikmaken van de nu al bestaande mogelijkheid om die termijn te verlengen tot 48 uren. Uit de praktijk blijkt dat deze mogelijkheid nauwelijks wordt toegepast. De OVB stelt zich daarom de vraag of er wel nood is aan die verlenging en verkiest een uitgebreider gebruik van het bevel tot verlenging boven een grondwetswijziging.
Disclaimer: de arrestatietermijn voor terrorismemisdrijven is uiteindelijk verlengd tot 48 uur in plaats van 72 uur.