Voorzitter op vrijdag: "Inzetten op educatieve communicatie, digitalisering en alternatieve geschillenoplossing, daarin valt nog bijzonder veel te winnen"
Deontologie-advies Advies 453
Er bestaat geen wettelijk verbod op schenkingen aan kinderen van advocaten - de advocaat moet vrij van alle druk, onder andere van zijn eigen belangen, optreden. Een advocaat die zijn cliënt aanzet tot bevoordeling van zijn kinderen handelt als het ware met tegenstrijdige belangen en beschikt niet meer over de nodige onafhankelijkheid - indien een testator een testament heeft opgesteld zonder hierbij de advocaat te raadplegen, kan de advocaat wellicht niets verweten worden. Geen belangenvermenging – een voorlopig bewindvoerder / gerechtelijke mandataris in het algemeen kan geen legaat of schenking ontvangen van zijn pupil. Een legaat of schenking door een cliënt aan een advocaat die geen voorlopig bewindvoerder / gerechtelijk mandataris is, kan niet verboden worden omdat het niet wettelijk is geregeld. De advocaat die advies geeft moet zich evenwel onthouden indien zijn onafhankelijkheid in het gedrang kan komen (o.a. door eigen belangen of tegenstrijdige belangen).
Dominique Dombret
Merve Köse
Vraag
U stelt volgende vraag.
Een advocaat is de raadsman van een dame, die in een eerste huwelijk getrouwd was met een zeer vermogend man. Deze man scheidt van haar en treedt nog twee keer in het huwelijk. Wanneer hij sterft ontstaat er tussen de derde echtgenote en de uit het derde huwelijk gesproten zoon enerzijds en de echtgenote uit het eerste huwelijk anderzijds een betwisting over de nalatenschap. De echtgenote uit het eerste huwelijk overlijdt op haar beurt en dan blijkt dat zij een notarieel testament achterlaat, waarin zij de twee kinderen van haar advocaat als enige legatarissen aanduidt. De advocaat van de derde echtgenote en de zoon uit het derde huwelijk stellen dat het hier gaat om een ontoelaatbare belangenneming.
In de Recueil des règles professionnel 2011 van de Franse Orde van Advocaten te Brussel lees ik een beslissing die luidt als volgt:
Legs aux enfants de l’avocat. Il n’y a pas d’inconvénient parce qu’un client fasse un leg aux enfants de son conseil dès lors que celui- ci a été normalement honoré pour les devoirs qu’il a accompli. L’avocat peut rester le conseil de ce client nonobstant ce legs
U vraagt mij dan ook of er andere beslissingen m.b.t. deze problematiek bekend zijn.
Advies
Op dit ogenblik bestaat er geen wettelijk verbod op schenkingen aan kinderen van advocaten.
Evenwel dient de advocaat o.a. de kernwaarden van het beroep van advocaat, zijnde onafhankelijkheid en het verbod tegenstrijdige belangen te behartigen. Dit houdt in dat de advocaat vrij van alle druk, onder andere van zijn eigen belangen, dient op te treden. Een advocaat die zijn cliënt aanzet tot bevoordeling van zijn kinderen handelt als het ware met tegenstrijdige belangen en beschikt niet meer over de nodige onafhankelijkheid.
Indien een testator een testament heeft opgesteld zonder hierbij de advocaat te raadplegen, kan mijns inziens de advocaat niets verweten worden. Hij heeft dan ook geen belangenvermenging en kan de beslissing van de Franstalige Orde van Advocaten te Brussel gevolgd worden met dien verstande dat de advocaat niet mag opgetreden zijn of advies hebben gegeven m.b.t. het kwestieus legaat / testament / schenking.
Tijdens de vergadering van de commissie deontologie van 19 april 2012 werd onder meer deze aangelegenheid besproken. Weliswaar ging de bespreking hoofdzakelijk over een advocaat die tevens voorlopig bewindvoerder is. De commissie deontologie meende dat een advocaat-voorlopig bewindvoerder geen legaat kon ontvangen van zijn pupil. Dit geldt ook voor andere gerechtelijke mandatarissen. Voor de schenking geldt dezelfde redenering. Een en ander wordt thans besproken in het parlement. De commissie deontologie meende daarnaast dat een legaat door een cliënt aan een advocaat die geen voorlopig bewindvoerder / gerechtelijk mandataris is, niet verboden kan worden. Mijns inziens dient dit laatste besluit genuanceerd te worden. Een legaat / schenking is niet verboden omdat het niet wettelijk is geregeld. Evenwel dient de advocaat die advies geeft zich te onthouden indien zijn onafhankelijkheid in het gedrang kan komen (o.a. door eigen belangen of tegenstrijdige belangen).
U stelt de specifieke vraag of er voorgaande beslissingen zijn. Er zijn mij beslissingen gekend die dateren van voor de wijziging van de tuchtwet van 21 juni 2006. Het betreft een zaak uitgesproken door de raad van de Orde te Antwerpen d.d. 18 april 2005, alwaar de raad van de Orde oordeelde dat “de advocaat moet zorgen dat zijn belang niet vermengd wordt met dat van de cliënt en dus dient te vermijden enig rechtstreeks belang bij de zaak van zijn cliënt te krijgen.” (de feiten waren gelijkaardig). Ik verwijs eveneens naar advies 91 van stafhouder Stevens van juli 2000, dat ik als bijlage voeg.
Edward Janssens
Bestuurder departement deontologie
Download
Ook interessant
Advies 344
Advies 719
Gerelateerd nieuws
Inzicht in nationale risicoanalyse witwaspreventie
De Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI) heeft de nationale risicoanalyse over witwassen van geld, financiering van terrorisme en de proliferatie van massavernietigingswapens samengevat voor alle entiteiten die onder de witwaspreventiewet vallen. Deze samenvatting is daarom ook van belang voor advocaten. Ze biedt u een goed inzicht in de actuele risico’s, waardoor u uw eigen risicoanalyses daarop kunt afstemmen.
Podcast Ten Gronde: F*Q deontologie
In een boeiende aflevering van de podcast Ten Gronde, gemodereerd door bestuurder Jan Meerts, wordt de deontologie kritisch in vraag gesteld, met een focus op de veranderende landschappen van ethiek en praktijk. Mr. Eva Raepsaet, stafhouder Luk Delbrouck en vice-stafhouder Frank Judo betreden de arena om te debatteren over de ethiek en de grenzen van het beroep.
Deze podcast biedt een unieke kans om diepgaand inzicht te krijgen in de ethiek en de moderne ontwikkelingen van het beroep. Luister alsof u er zelf bij was!
Het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens: een steun voor klokkenluiders
Recente wetten versterken de bescherming van klokkenluiders in Belgische privébedrijven en de federale publieke sector. Deze wetten, voortkomend uit een Europese richtlijn, bieden niet alleen bescherming maar ook diverse vormen van ondersteuning via het onafhankelijke Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM). Advocaten en advocatenkantoren die geïnteresseerd zijn in de verdediging van klokkenluiders worden opgeroepen om zich bij het FIRM te melden.
Nieuwjaarsgeschenk van het Grondwettelijk Hof
Het Grondwettelijk Hof heeft op 11 januari 2024 opnieuw het beroepsgeheim van de advocaat beschermd in een bevestiging van zijn eerdere DAC6-rechtspraak. Ditmaal handelen de arresten over de omzettingsregelgeving op federaal niveau en op het niveau van de Franstalige Gemeenschap, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Individueel e-mailadres voortaan verplicht
Advocaten moeten vanaf nu bereikbaar zijn via een (individueel) e-mailadres. Dat besliste onze algemene vergadering.
OVB waarschuwt voor platform 'starofservice.be'
Het platform “starofservice.be” beweert via het internet vragers en aanbieders van ‘diensten’ met elkaar in contact te brengen. Er is ernstige twijfel over het bonafide karakter ervan, zodat de OVB elke samenwerking afraadt. Samenwerking kan bovendien zware deontologische inbreuken opleveren.
Onrechtmatig verzet niet langer mogelijk in procedures zoals in tucht
Onze algemene vergadering keurde op 8 februari 2023 een wijzigingsreglement goed dat voortaan (onder meer) de mogelijkheid biedt aan de raad van de Orde om verzet in procedures zoals in tucht ongedaan te verklaren. Dat reglement trad recent in werking.
Het Grondwettelijke Hof verdedigt opnieuw ons beroepsgeheim bij DAC6
Het Grondwettelijke Hof heeft vandaag opnieuw uitspraak gedaan met betrekking tot een Vlaams decreet dat de administratieve samenwerking op het gebied van belastingen regelt. Het Hof respecteert opnieuw het beroepsgeheim van ons beroep.
OVB waarschuwt voor opleiding witwaspreventie door SwiftSkills
We vernamen dat SwiftSkills, een e-learning platform, advocaten via een misleidend e-mailbericht aanspoort om deel te nemen aan een opleiding over hun verplichtingen onder de wet van 18 september 2017 ‘tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten’ (WPW).